Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
Συμπληρώνονται 54 χρόνια από την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η 1η του Οκτώβρη ορίστηκε ως η επέτειος της ανεξαρτησίας της Κύπρου, μετά τη συμφωνία Ζυρίχης- Λονδίνου το 1959 που ακολούθησαν τον αγώνα της ΕΟΚΑ.
Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου υπογράφηκαν μεταξύ της ελληνοκυπριακής κοινότητας, της τουρκοκυπριακής και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, της Αγγλίας της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου
Με τις συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου το 1959, τερματίσθηκε η βρετανική κυριαρχία και ιδρύθηκε ανεξάρτητο κυπριακό κράτος. Στην ηγεσία του νέου κράτους θα βρισκόταν ως πρόεδρος ο Μακάριος και ως αντιπρόεδρος ο Κιουτσούκ.
Στη συνέχεια θα βρίσκονταν οι εκάστοτε νόμιμα εκλεγμένοι ηγέτες των δύο κοινοτήτων, με αυτόν της πλειοψηφούσας ελληνοκυπριακής κοινότητας στη θέση του προέδρου και της μειοψηφούσας τουρκοκυπριακής κοινότητας στη θέση του αντιπροέδρου. Η θητεία τους θα διαρκούσε για 5 έτη, έχοντας το δικαίωμα βέτο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας. Την ίδια στιγμή προβλεπόταν η λειτουργία ενιαίας Βουλής των Αντιπροσώπων και δύο Κοινοτικών Βουλών.
Η σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου, της Βουλής και της Δημόσιας Διοίκησης θα γινόταν με αναλογία 7 προς 3 υπέρ των Ελληνοκυπρίων, ενώ στο στρατό η αντίστοιχη αναλογία θα ήταν 6 προς 4. Οι συμφωνίες προέβλεπαν επίσης ότι η Μ. Βρετανία, Ελλάδα και η Τουρκία θα εγγυόνταν την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την πιστή τήρηση του συνταγματικού πολιτεύματος, διατηρώντας τόσο το συλλογικό όσο και το μονομερές δικαίωμα επέμβασης.
Την ίδια στιγμή, υπογράφηκε Συνθήκη Συμμαχίας Κύπρου-Ελλάδας-Τουρκίας με συμμετοχή 950 Ελλήνων αξιωματικών και 650 Τούρκων. Η Μ. Βρετανία θα διατηρούσε μόνο στρατιωτικές βάσεις στη Δεκέλεια και το Ακρωτήρι. Ουσιαστικά, το Σύνταγμα λειτούργησε διχαστικά αφού εμφάνιζε σε όλες τις περιπτώσεις δύο χωριστούς φορείς κρατικής εξουσίας που αισθάνονταν υπόλογοι στις οικείες εθνικές κοινότητές τους και ποτέ ένα ενιαίο κράτος υπόλογο στο σύνολο του κυπριακού λαού.
Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος, που εμφανίστηκαν τα πρώτα αδιέξοδα στην εξωτερική πολιτική, τη στελέχωση δημοσίων υπηρεσιών, την οργάνωση κυπριακού στρατού, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα οικονομικά και άλλα ζητήματα.
Αντιδράσεις
Οι συμφωνίες υπήρξαν κατάληξη του αγώνα της ΕΟΚΑ και τέθηκαν σε ισχύ στις 16 Αυγούστου 1960 μετά από μία μεταβατική περίοδο 18 μηνών. Παρά τη γενική ευφορία για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού, καμία από τις δύο κοινότητες δεν θεώρησε ότι οι συνθήκες ικανοποίησαν τους εθνικούς τους στόχους.
Αντιθέτως, θεώρησαν πως ήταν ένα μεταβατικό στάδιο προς την Ένωση για τους Ελληνοκύπριους ή τη διχοτόμηση για τους Τουρκοκύπριους. Η ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ανταποκρινόταν στα αιτήματα καμίας από τις δύο κοινότητες και υποσκαπτόταν και από τις δύο.
Από την άλλη πλευρά η Μεγάλη Βρετανία δεν έβλεπε θετικά ούτε τη διχοτόμηση σε δύο ανεξάρτητα κράτη ούτε τη δημιουργία ενός ενιαίου κράτος. Ωστόσο, με την συγκεκριμένη διευθέτηση προσπάθησε να δείξει πως μόνο με την κυριαρχία της στο νησί μπορούσαν οι δύο κοινότητες να ζήσουν ειρηνικά.
Σημαντικό ωστόσο είναι το γεγονός πως οι ΗΠΑ έβλεπαν με καχυποψία ένα νέο ανεξάρτητο κράτος στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού έφευγε από την κυριαρχία μιας χώρας του ΝΑΤΟ και μπορούσε θα μπορούσε είτε να προσχωρήσει στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, είτε να τεθεί κάτω από την σοβιετική επιρροή.
Η ανεξαρτησία του κράτους δεν κατάφερε να αποδυναμώσει τις συγκρούσεις των δύο κοινοτήτων ούτε να διαλύσει τις ένοπλές τους ομάδες.
Αντίθετα, συνέχισαν την δράση τους, ενώ κάθε προσπάθεια των αρχών να εντοπίσουν παράνομο οπλισμό δεν είχε καμία επιτυχία. Τελικά, όπως τα ίδια τα γεγονότα έδειξαν, η ανεξαρτησία διήρκησε μόνο για 14 χρόνια, όταν το 1974 τουρκικά στρατεύματα κατέλαβαν το 37% του κυπριακού εδάφους, διχοτομώντας το νησί.
Σήμερα, 40 χρόνια μετά, παρά τις προσπάθειες και τις διαπραγματεύσεις για βιώσιμη και λειτουργική λύση, ακόμη δεν έχει αλλάξει τίποτα.
Πηγή: Kαθημερινή
